Onze allerlaatste belevenissen

Dinsdag – naar Osaka

Dinsdagochtend hebben we ons als eerste bij tempel #1 gemeld. Daar waar we drie weken geleden zijn gestart. De man van de stempels bladerde goedkeurend knikkend door ons boek. Met een grote glimlach stempelde hij op de laatste pagina de tempel stempels met de afrondende datum. Check, deze hebben we nu de pocket!

Daarna op weg naar het vaste land. Via prachtige bruggen en wat eilandjes kwamen we bij een service station net voor Kobe aan. Hier heb je verschillende restaurantjes naast de tolweg liggen en via een ingewikkeld verkeersplein hadden we een Starbucks gevonden met uitzicht op de grote brug naar Kobe en Osaka.

Na de frappucino gaan weer puzzelend over het verkeersplein met Google maps aan, onze auto navigatie snapte er niets meer van en 10 minuten later zoefden we de brug naar Kobe over. Het was nog anderhalf uur rijden via vele bergtunnels (sommigen meer dan 3 km lang) naar onze volgende stop – het expo terrein in Osaka. In de jaren 70 hebben ze hier een grote wereldtentoonstelling gehouden en nu is het een gebied met winkels, entertainment en musea. De Aquazoo Nifrel stond hier op ons programma. Dit is een kruising tussen digitale kunst, een aquarium en een dierentuin. Ze hebben een leuk interactief programma voor bezoekers dat je je persoonlijke eigenschappen terug kan zien bij de dieren die hier leven.

Een uurtje later, onderweg naar het hotel moeten we wel even schakelen, na 3 weken door het groene rustige bergrijke Shikoku, zijn we nu aangeland in een metropool die op de tiende plek van de wereld staat. Op een klein oppervlakte wonen 20 miljoen mensen en dat is te merken op de weg. Dikke snelwegen, veel auto’s en vrachtwagens, slingerend tussen flatgebouwen door (je kijkt zo de woonkamer in) en dan zoeven er ook monorails, treinen, metro’s voorbij. Beetje druk na het rustige Shikoku.

Ook bij het hotel hebben we een uitdaging, ze hebben hier geen parkeerlift dus we worden verwezen naar een kleine straatparkeerplaats 10 minuten verder op. Dat geeft wat extra uitdaging wat hoe bedien je zoiets? Je auto komt klem te staan bij de achterwielen, gelukkig is dat pas een uitdaging voor vrijdag als we de auto weer nodig hebben.

Na het inchecken en de kamer bekijken, gingen we wijk Namba in. Dit is een toeristische wijk aan de zuidzijde van Osaka. Hier is altijd genoeg te doen, van overdekte lange shopping arcades tot eten en straat muzikanten . Osaka staat ook wel bekend als de keuken van Japan, dus honger zullen we hier niet krijgen. We besluiten om in de drukste restaurantstraat (Dotonbori) van Osaka Okinomiyaki en Yakisoba te gaan eten.

Hetzelfde restaurant waar we in het verleden ook aten. Voor de bakplaat op onze tafel werd nu niet meer een eigen gasfles onder tafel gebruikt maar alle tafeltjes waren nu met gasslangen aan de muur gekoppeld. Wel iets veiliger.
Na het eten snel terug naar het hotel, die drukte tussen de grote mensenamssa is ons even te veel na drie weken rustige omgeving.

Woensdag – Winkelen en Teamslab

’s-Woensdags konden we weer fris en fruitig op pad gaan. Er bleek achter ons hotel een tempel te zitten waar iedereen van Instagram zo’n beetje langsgaat. Deze tempel heeft een bijzondere vorm, want hij heeft de vorm van een leeuwenkop: de Nanba Yasaka Jinja tempel. Wat we echter niet verwacht hadden is dat alle toeristen hier zo’n beetje langslopen. Hele fotoshoots werden hier gehouden en allemaal toeristen net zoals ik ze ook zie op Keukenhof (dames met een rolkoffertje vol kleding zodat je in meerdere outfits je foto’s kan maken, en een man die erachteraan sjokt om de foto’s te maken). Niet helemaal onze stijl maar we maken wel een selfie met de leeuwenkop tempel

Via diverse winkels, een koffiestop en een winkelcentrum dat nog niet door de toeristen wordt overlopen, gaan we wandelend naar de Shitennō-ji tempel met de pagode in het midden. De tempel is nationaal erfgoed en vele malen mooier dan de leeuwenkop tempel en minder druk. Al zijn er ook hier toeristen die zonder problemen dwars door de prachtig aangeharkte zentuin wandelen van de tempel omdat het nu eenmaal korter is richting de uitgang. Tja.

In de avond verkennen we de botanische tuin van Osaka die door Teamlabs in een digital art museum is omgetoverd. Vorig jaar zijn we in Teamlabs Planet Tokyo geweest dus we wisten een beetje wat we konden verwachten.

Donderdag – naar Koyasan

Op donderdag werden we wakker en kwamen we tot de ontdekking dat onze pocket wifi niet meer werkt. Best even lastig wat dit is best handig in de zin van de route onderweg opzoeken, menu vertalingen bij restaurants bekijken, etc. Een harde reset werkt niet en de support is alleen in het Japans. Gelukkig kunnen we met de hotel wifi dit nog vertalen maar we komen er niet lekker uit. We sturen uiteindelijk een Engelstalige mail naar het verhuurbedrijf in de hoop dat ze ons kunnen helpen. Als we om 10 uur nog niets hebben gehoord veranderen we ons plan. We willen heel graag nog naar Koya-san (de berg Koya) maar zonder wifi met de auto is dat niet te doen. Dus besluiten we donderdag met het OV daar naar toe te gaan. Dit hebben we in onze eerste reis naar Japan (in 2009) ook gedaan dus dat moet lukken en we hopen onderweg nog wel ergens gratis Wifi tegen te komen om de reactie op de mail te lezen.

Bij de VVV in Koyasan ontvangen we de email dat we onze pocket wifi (=draagbaar Wifi accesspoint) met een capaciteit van 100 Gb in 3 weken volledig hebben opgebruikt. OK…. 21 dagen circa 5 Gb per dag met twee personen inclusief het oploaden van foto’s naar de cloud is op zich nog geen gekke score met alle foto’s en filmpjes die we maken. Maar het is toch wel lastig. We sturen ze nog een vraag of we voor de komende 2 dagen 10GB erbij kunnen krijgen. Maar dat blijkt niet te kunnen. toch snel even een rekensommetje gedaan: het buitenland tarief van KPN is €2,50 per Megabyte dus als we dat ding niet hadden besteld (kosten à €71) dan waren we nu – schrik niet – 100.000x2,50 = €250.000 armer geweest! Nu gebruiken we de hotel Wifi en overdag geen Wifi meer. Vertalingen maken van Japanse teksten, email of Whatsapp lukt nu onderweg niet meer.

In Koyasan bezoeken we eerst de hoofdtempel en komen we er daar erachter dat we bij het mausoleum van KoboDashi moeten zijn om ons stempelboek compleet te maken. Met de bus rijden we naar het andere eind van het dorp en wandelen we hier over de immense en bekendste begraafplaats van Japan. Hier liggen eeuwenoude graven, begroeid met mos, omgevallen zerken en onleesbare teksten. Veel bedrijven hebben hier ook een kleiner mausoleum voor hun werknemers want het is een hele eer om je urn hier op deze plek te laten bijzetten. Op onze eerste reis naar Japan zijn we ook in dit dorp geweest. Er zijn geen hotels maar bij veel kloosters kun je overnachten mits je de religieuze rituelen volgt: zoals om 6:00 uur ’s-ochtends met de monniken samen de gebeden doet en vóór het vegetarische avondeten in bad gaat. Niet voor niets wordt vegetarisch eten in Japan vaak aangeduid met “Temple Food”. Destijds sliepen we in het klooster pal naast de begraafplaats zodat we in de schemering na het avondeten nog een wandelingetje konden maken. Je komt eeuwen oude grafstenen tegen want graven worden hier in Japan niet geruimd, immers je wilt je voorouders toch niets aandoen.

Tegen een uur of 4 gingen we weer op weg terug naar Osaka via de bus, kabeltreintje 1 en 2 en vervolgens met de trein/metro terug naar Namba. Het is een trip van ongeveer 2 uur en we zitten allebei te knikkebollen in de trein. In Osaka haalden we wat te eten bij de supermarkt en eten in onze hotelkamer.

Vrijdag – naar Ikea

We checken op tijd uit bij ons hotel en we nemen onze bagage lopend mee naar de auto. Met de wirwar van eenrichtingsstraatjes is het ondoenlijk om de auto goed voor het hotel te krijgen tenzij je 20 min omrijdt. Dan lopen we net zo lief 10 minuten met onze koffers. Bij de auto staat de verkeersregelaar al breeduit lachend ons toe te zwaaien. Deze dame op hoge leeftijd is hier aan het werk omdat schuin tegen over onze parkeerplaats een nieuw gebouw wordt neergezet. Ze heeft de afgelopen drie dagen ons af en toe gezien als we wat uit onze auto nodig hadden. En met de koffers van vanmorgen wordt ook voor haar duidelijk dat we nu weg gaan. Ze houdt het verkeer voor ons tegen en zwaait ons uit.

Zonder wifi op pad is best een uitdaging als je ook niet een telefoonnummer van iets hebt om naar toe te gaan. Via Google maps kunnen we gelukkig nog wel volgen waar we rijden en we rijden in een half uurtje naar de Ikea. Daar rijden we het stille terrein op en als we om 10 uur parkeren in de parkeergarage is het daar vooral erg donker.

Blijkbaar openen ze hier wat later is onze conclusie na een paar minuten wachten en we rijden nog wat rond in de haven van Osaka. We zien enorme bruggen met diverse lagen over de havens heen kronkelen.

Om 11 uur nog een poging gedaan om de Ikea te bezoeken en gelukkig zijn ze nu wel open. Nou is Ikea niet echt een vakantiebestemming maar we waren benieuwd hoe een Japanse Ikea er uit zou zien. Simpel gezegd, net als in Nederland compleet met zweedse balletjes en hotdogs. Het ruikt er zelfs hetzelfde als in Nederland. In de winkel komen we ook andere producten tegen dan bij ons in Nederland en we shoppen nog wat laatste dingen. Bij de lunch (Zweedse balletjes!) komen we er achter dat ze prima Wifi hebben en met de Ikea Family kaart uit Nederland krijg je voor 1,50 euro onbeperkt drinken. Bij de kassa van de winkel krijgen we zelfs korting omdat we met de kaart afrekenen. Helemaal prima. We proberen ook de winkel aan de overkant Tokyo Interiors maar dat is toch niet zo onze smaak.

Tot slot een foto van het reuzenrad naast ons laatste hotel, en de laatste foto vanuit onze hotelkamer van Osaka. Morgenochtend gaan we weer naar huis.

De laatste tempeldag

Gisteravond zijn we voor het eten in een Japanse pizzaria beland. In tegen stelling tot de goedkopere eetgelegenheden hebben ze hier een overvloed aan personeel rondlopen. Zowel in de bediening als in de keuken. Als je binnenkomt begroet het voltallige personeel je en krijg je een tafeltje toegewezen. Meestal is dit een achteraf tafeltje zodat wij geen last hebben van de Japanse gasten (of omgekeerd dat de Japanse gasten geen last hebben van ons 😉). Dit keer hadden we perfect zicht op de keuken en achter ons was de opstelplaats van 2 serveersters. Iedere keer als we iets rond keken, stonden ze al naast ons om hulp aan te bieden. Het eten gaat een beetje in etappes. In Japan komt het gerecht als het klaar is en de ene pizza was sneller klaar dan de ander. Hier wordt net als in Zuid-korea veel eten gedeeld dus het eten wordt in het midden van de tafel gezet, en je hebt een klein ontbijtbordje voor je pizza punt.

Na het eten regende het nog steeds pijpenstelen dus rennend terug naar het hotel.

Vanmorgen werden we wakker met een waterig zonnetje, dat is in ieder geval beter dan regen. Tempel 87, 88 en het inhalen van tempel 21 stond op het programma. Deze laatste tempel hadden we in de eerste week gemist omdat de kabelbaan buiten gebruik was vanwege de voorbijtrekkende typhoon.

Tempel 87 was vooral kaal en zompig van de regen. Onderweg naar tempel 88 hoog in de bergen zijn we halverwege gestopt bij het Henro museum waar de geschiedenis van de route wordt weergegeven. Helaas kregen we geen certificaat van onze deelname aan de pelgrimage, deze is alleen voorbehouden aan de mensen die wandelend of fietsend de 88 tempels bezoeken.

Tempel 88 was goed voorzien van allerlei restaurantjes en winkeltjes. En toen begon de twee uur durende reis naar tempel #21, onze allerlaatste tempel van de 88 tempelroute, de lege bladzijde in het tempelboek moest tenslotte gevuld worden toch? Via de tolweg en daarna de binnenwegen kwamen we rond 12.50 uur bij de kabelbaan aan. Vriendelijke medewerkers die ons de Engelstalige vertalingen gaven wat we onderweg te zien zouden krijgen. Dit was de langste kabelbaan van Japan met een adembenemend uitzicht en na een minuut of 10 stonden we een aantal bergtoppen verder aan de voet van de tempel.

Een blik omhoog was voldoende om te zien dat dit er een met veel trappen was. Het is de laatste tempel en die kregen we niet cadeau. Gelukkig was het een prachtige tempelcomplex met heel veel groen en verschillende gebouwen. Een prachtige tempel om als laatste in de rij te hebben! Vervolgens een laatste stempel voor in ons stempelboek gehaald en de hele serie kaartjes compleet gemaakt. We did it!
Yay!

De enige stempel die nu nog ontbreekt is die van de tempel op Mount Koya. Die gaan we woensdag vanuit ons hotel in Osaka ophalen.

Op de terugweg reden we door het platteland van Japan en we kunnen constateren dat de grond hier voor of rijst of zonnepanelen wordt gebruikt. Koeien of andere dieren in een wei kom je hier niet tegen. Hier is het waarschijnlijk veel te warm voor. Afgelopen week toen we naar een tempel een verkeerde afslag hadden genomen, stonden we opeens op een boerenerf waar de koeien overdekt in de schaduw in hun stallen stonden. Weten we dat ook weer. Verder kom je hier geregeld dierenwinkels tegen. In het winkelcentrum van afgelopen week hebben we voor de etalage staan kijken naar de diverse dieren en we hebben uitgerekend dat een kleine kat hier ongeveer 1100 euro kost. We snappen nu ook dat de kattencafés hier zo populair zijn.

Morgen gaan we voor de tweede keer naar tempel #1 om zo de gehele tempelcirkel rond te maken en daarna gaan we door naar Osaka. Daar slapen we drie nachten tot vrijdagochtend. Vanmiddag hebben we de auto al een beetje uitgezocht en alle zooi die we de afgelopen weken hebben verzameld gesorteerd/weggegooid. Vrijdagmiddag moeten we de auto weer inleveren bij de luchthaven en dan slapen we ook in een airport hotel. Maar tot die tijd gaan we eerst nog vakantie vieren in Osaka-Namba.

En dank je wel voor degene die hebben geduimd voor mooi weer. Het is uiteindelijk 28 graden en een flinke zon geworden!

Takamatsu

Vandaag worden we wakker van de regen tegen het hotelraam. Dat hadden we niet verwacht. Eind mei begint hier het regenseizoen en we hebben best wel veel geluk gehad met het weer in de afgelopen 3 weken. Het is inmiddels afgekoeld naar 21 graden, dus bibberend en nat in onze zomerjas lopen we vandaag rond. We krijgen een paraplu mee van het hotel om de dag mee door te komen.

De man naast ons bij het ontbijt vond het weer blijkbaar ook niets, want die trok om 8.00 uur s ochtends een blikje bier uit de automaat en maakte die ook meteen maar soldaat. Hopelijk vrolijkte het biertje zijn dag nog een beetje op.

Voor vandaag stond eigenlijk tempelvrij op het programma, maar met alle regen konden we niet lekker in de mooie Ritsurin garden van Takamatsu rondlopen. Deze foto’s komen uit 2015, die van dit jaar moeten jullie vanwege het slechte weer helaas missen:

Vandaag hebben we daarom meteen maar drie tempels gedaan. Bij tempel #85 gingen we met een funocular treintje de berg op. (twee wagonnetjes die met een kabel aan elkaar vast zitten: gaat de ene wagon omhoog dan gaat de andere omlaag). We hadden verwacht dat dit ook de tempel was waar we in 2015 waren geweest. Toen hadden we de 1368 traptreden (!) bedwongen en eenmaal boven vonden we naast een prachtige tempel voor de beschermgod voor de marine, ook een heel museum ter herinnering aan de zeelieden die in vroegere oorlogen waren omgekomen. De foto’s hierna zijn uit 2015: je kon eventueel tegen betaling in een draagstoel naar boven worden gebracht.

Helaas kwamen we er pas boven achter dat tempel #85 dus niet de Kotohira-gu Shrine uit 2015 was. Even speuren op Google leerde ons dat de Kotohira-gu tempel van de marine in de stad Maragume stond waar we afgelopen nacht hadden geslapen. Inmiddels waren we weer 1,5 uur verder gereisd dus geen zin om nog een keer terug te gaan.

We zitten nu voor 1 nacht in Takamatsu hotel. Hier hebben we in 2015 ook geslapen maar we hebben nog niet echt herkenning qua omgeving. Het hotel staat naast de langste overdekte winkelstraat van Japan (maar liefst 2,7 km!). In deze overdekte winkelstraat is het hier op zondagmiddag een drukte van belang. Ergens midden op een pleintje wordt nog een Beer Meeting georganiseerd, er staat een DJ leuke muziek te draaien en biertjes en eten worden goed verkocht.

We verbazen over enkele zaken in het winkelcentrum, beneden bij de food-afdeling koop je voorverpakte koekjes per stuk zodat je die kan uitdelen op het werk. Je hebt immers 5 dagen vakantie hier in Japan en tijdens die dagen moeten je collega’s jouw werk overnemen. Dan is een bedankje wel op zijn plaats met allerlei lokale lekkernijen.

Ook komen we cherry tomaatjes tegen die voor 7 euro per 7 stuks worden verkocht. Ze zijn dan wel weer heel mooi verpakt in een rond doosje. Bij sommige winkels staat het personeel voor de deur de aandacht van bezoekers te trekken. Bij enkele winkels zien we dames met plateauzolen van minstens 10 – 15 cm dik. Tja dan val je hier wel iets op als je net dat beetje boven de gemiddelde lengte uitsteekt. Overigens steek ik (Nienke) met mijn 1.68 m al boven de gemiddelde lengte uit. Mijn pa stoot hier in Japan geregeld zijn hoofd, zeker in de oude guesthouses waar we hebben geslapen.

Om van de ene naar de andere plek te reizen hebben we hier een navigatiesysteem in de auto. Deze spreekt gelukkig Engels en is onmisbaar om je weg te vinden. Soms zijn verkeerspleinen zo complex dat het een bord spaghetti lijkt. Gelukkig leidt het systeem ons dan wel weer de goede kant op. Als je niet goed rijdt, gaan er direct allerlei alarmbellen af en blijft ze net zo lang kletsen tot je wel goed rijdt. <navigatie>

Dat Japan een land is van regeltjes en bonnentjes kwamen we vandaag achter bij het hotel. We waren door de regen iets eerder in het hotel (13.30) dan de officiële inchecktijd van 15.00 uur. Dat betekende dat de parkeerlift eigenlijk ook iets eerder open moest voor ons. Geen probleem voor 100 yen (0,59 euro) werd dat geregeld en bij het inchecken kregen we dan ook een extra factuur op papier voor deze 100 yen. Top service. Parkeren kost hier 800 yen (4,70 euro) van 15.00 – 10.00 uur de volgende ochtend. Prima prijs. De hotel receptionist vertelde dat we rekening moeten houden dat de parkeerkosten per nacht in Osaka het dubbele zijn. En hij verontschuldigde daarbij dat het daar zo duur was. Ik heb maar niet gezegd dat we in Nederland midden in een drukke stad veel meer betalen.

Tot zover onze belevenissen van vandaag. Morgen de laatste 2 tempels en tempel #21 die we eerder hebben overgeslagen vanwege de tyfoon. Morgen duimen dat het mooi weer wordt want dan zal de kabelbaan naar tempel #21 vast wel werken. Duimen jullie mee?

Slurpen wat de pot schaft

Wie schrijft er vandaag een stukje? “Jij!” was het antwoord van mijn pa. 😊 bij deze … Hoe kan ik de afgelopen twee dagen in een stukje samenvatten? Gisteren en vandaag hebben we in totaal 18 tempels gezien. Gisteren 13 en vandaag 5. We waren gisteren na 13 tempels helemaal klaar en geen fut meer om een stukje te schrijven.

Toen we gisteren bij het hotel hier in Maragume kwamen, bleek dat we een parkeerplaats hadden moeten reserveren. Tja, die hadden we niet. Geen probleem u kunt hier tegenover in de parkeergarage bij het station tegen gereduceerd tarief parkeren. Hartstikke fijn! In Nederland weet je hoe parkeergarages en parkeermeters werken. In Japan weten we dat nog niet zo goed. Alleen al een simpel parkeerkaartje om een slagboom te openen bij een garage is al een uitdaging. Je hebt een hoop knopjes, geen vertaling (geen bereik voor je google translate vanwege het vele beton) denk daarbij nog een rij auto’s achter je die graag snel hun trein willen halen en een tiental knipperende knopjes, inclusief een gezellig tekenfilm riedeltje en een stem die waarschijnlijk in het japans uitlegt welke knop je nodig hebt. Whaaaa! Als je dan eindelijk de juiste knop hebt gevonden, dan goed onthouden want bij een andere parkeergarage kan het zomaar een andere knop zijn. Vervolgens lever je je kaartje in bij de hotelreceptie, die stempelen dan het een en ander af, vragen om je kamernummer en 500 Yen, en je krijgt twee kaartjes weer terug. Een is het parkeerkaartje de ander is “money”. En we krijgen de mededeling dat je ze allebei moet insteken. Ok. Vanmorgen dus op zoek naar waar je je parkeerkaart kan betalen. Die vind je dus hier uiteindelijk bij de uitrijslagboom. 😊 Net zo’n ingewikkeld apparaat met knipperende knopjes, een gezellig riedeltje en pratende uitleg in het Japans dat maar op een manier de kaartjes accepteert. (zwarte strip rechts boven!) Twee kaartjes er in en de slagboom floept open! We kunnen op pad! Hopelijk hebben de volgende hotels weer een fijne parkeerlift waar we de auto in kunnen rijden zonder problemen.

Overigens zijn parkeergarages niet het enige waar we staan te zoeken hoe het werkt. Eigenlijk moet je in Japan je automatische reflexen (die in Nederland prima werken) afzetten en werkelijk overal bij nadenken. Vandaag in een restaurant op het toilet 15 min bezig geweest met het zoeken naar de spoelknop op zo’n elektrische wc-pot met een bedieningspaneel ernaast. Ook hier alle knopjes in het Japans. Je wil niet de alarmknop indrukken, telefoon had ik niet bij mij, geen andere dames om het aan te vragen. Tja is best lastig hoor. Je voelt je af en toe een tikje van een andere wereld als je bij de meest eenvoudige dingen zo moet nadenken. Het kost af en toe een hoop energie en dan lig je dus om 20.00 uur volledig voor pampus in je bed. Gelukkig is het vakantie.

Gisteren dus 13 tempels bezocht. Een die er tussenuit sprong was tempel 66 met een enorme kabelbaan naar boven. Deze was 2,5 kilometer lang en ging van 200 meter naar 900 meter hoog. Bijzonder was dat deze alleen in het midden een tussenstandaard had en dat de kabels daar tussen hingen. Vervolgens zweef je met een meter of 50 (of hoger) boven de bomen en kan ik (Nienke) alleen een paar noodscenario’s bedenken voor het geval dat we stil komen te hangen of dat er een kabeltje losschiet. Onderweg naar deze ropeway moesten we met de auto een noodstop maken voor overstekende schildpadden (op een berg?) en kwamen we boven op 900 meter nog een betonnen schildpad van een meter tegen.

Daarnaast worden we soms verrast door tempels die veel trappen hebben (tempel 68 dacht ik) waar enthousiast beneden al wordt aangegeven dat de trap die je gaat betreden meer dan 530 treden heeft. (Kuitenbijtertje nr 2). Om die dan vervolgens om 13.00 uur in de middag te bezoeken wanneer de zon op zijn felst staat met +30 graden, was niet helemaal handig.

En tempel nr 75 was ook een verrassing, daar reden we de parkeerplaats op, slagboom, automaat met heel veel knipperende knopjes, maar hier moest direct betaald worden. De grootte van de parkeerplaats gaf aan dat dit een bijzondere tempel zou moeten zijn, dus het naslagboekje gepakt en in deze omgeving is Kobo Daishi geboren. Hij is degene die deze tocht in 800 na Chr. Voor het eerst maakte en vastlegde.

Vandaag hebben we tempel 78 – 83 gezien. Ook vandaag veel nieuwsgierige blikken van mensen. Ze beginnen spontaan een gesprekje in het Japans als we ze begroeten met “Konnichiwaa”. Ze willen vaak weten waar we vandaan komen, of we de tocht lopend of met de auto doen en waar we gestart zijn met onze tempeltocht. Leuke korte gesprekjes met hulp van de vertaal app of drie woorden Japans (aan onze kant) of Engels (aan de andere kant).

Nu we tempel 83 hebben gehad, hebben we morgen en overmorgen de tijd om de laatste 5 tempels te gaan bekijken. Ons stempelboek is al bijna vol. Morgen slapen we nog een nachtje in Takamatsu en dan gaan we voor twee nachten naar Tokushima (waar we drie weken geleden zijn gestart) om vervolgens woensdag met de auto naar Osaka te rijden.

Tussen de middag hebben we bij een Gusto restaurant gegeten (zie foto hierboven). Dat zijn familie-restaurants met weinig personeel. Een kok in de keuken, een keukenhulp die ook tafels afruimt en soms iemand om bestellingen te bezorgen. Er is niemand die je bestelling opneemt (daar heb je een tablet voor op je tafel staan), niemand die je eten brengt (want dat doen één of twee BellaBotrestaurantsrobots) en niemand bij de kassa (daar staat een betaal robotachtig apparaat). We hebben er wel een video van gemaakt maar die is hier jammer genoeg niet 1-2-3 te vertonen. Dus hier een foto

Vanavond hebben we in ons hotel gegeten. Bij dit hotel is de kamerprijs inclusief het ontbijt (net als vele andere hotels) maar gisteren – toen we net al hadden gegeten – kwamen we er achter dat in dit hotel het avondeten óók in de prijs is inbegrepen. Slechts één gerecht: Undon Noodles. Het werd dus slurpen wat de pot schaft. Net als gisteren waren de meeste tafeltjes bezet met etende slurpende mensen. Deze vakantie hadden we nog geen noodles gegeten, dus het was weer even wennen hoe je die dikke glibberige noodles met nori (zeewierblaadjes) en eireepjes uit het hete water al dan niet slurpend met eetsstokjes naar binnen kon krijgen. De Japanners aan het tafeltje naast ons waren zonder te morsen zo klaar. Bij ons duurde het iets langer.

Bij de Commando’s leer je veel

Vanmorgen wakker geworden in Imabari in ons mooie hotel met heerlijk zachtere bedden dan dat we gewend zijn in Japan. In de andere hotels sliepen we of op tatami matten op de grond (hard) of op een boxspring, die eigenlijk net zo hard is. Na een paar nachten voel je je heupen en schouders ’s ochtends wel even protesteren. Dit hotel had betere bedden maar helaas een whoo-whoo douche. Je weet wel, zo’n douche die opeens steenkoud water geeft als je buurman warmwater tapt en/of bloedheet wordt als je buurman z’n toilet doorspoeld. Op die momenten roep je “whoooooo” en zo’n douche hadden we in dit hotel. Maar dit werd weer goed gemaakt met het westerse ontbijt dat hier keurig op een dienblad voor ons werd geserveerd. Helemaal happy zijn we op pad gegaan.

Tempel 61 was de eerste stop. Waar we tot nu toe traditionele tempels hebben gezien stonden we nu voor een betonnen kolos gebouwd in 1976. Zaten we hier wel goed? Blijkbaar was die vraag van ons gezicht te lezen waarna een Japans stel ons gebaarde dat we de trap naar boven moesten nemen. Boven moesten de schoenen uit en we kwamen in een soort moderne kerk met klapstoeltjes uit met een enorm altaar met boedhabeelden en versieringen. Helaas was het nemen van foto’s niet toegestaan. (xx linkje zoeken op internet)

Tempel 62, 63 en 64 liggen op een paar kilometer afstand van elkaar. We zitten in een gebied waar je vooral Japanners ziet (duh) en als er ergens een Europees gezicht voorbij komt, raak je makkelijk in gesprek. Bij tempel 63 raakte we in gesprek met de Franse John-John. Een 70-jarige vrolijke pelgrim die al 46 dagen lopend onderweg was met een dikke rugzak van minstens 20kg, strooien hoed, pelgrimsstok en wit vest. Hij is gepensioneerd maar heeft vroeger bij de Commando troepen van de Franse Marine gezeten (groene barretten) en is – nadat hij afzwaaide – de hele wereld over gereisd om als bodyguard belangrijke mensen te beveiligen. Omdat hij zich jong wil blijven voelen, loopt hij diverse pelgrimpaden over de hele wereld. De tempel-stempels verzamelde hij niet, hij vond het leuk om mensen te ontmoeten, ideeën op te doen om thuis in Frankrijk een Japanse tuin te maken of hier een Japanse vrouw te trouwen. Hij sprak geen Japans en vrijwel geen Engels en vond het hier wel lastig om elke dag een fatsoenlijke slaapplaats te vinden want hij had verwacht steeds bij tempels te kunnen overnachten. Maar zo te zien zat hij er niet echt mee: vanwege zijn diensttijd was hij het nodige gewend, dus onderweg hier in Japan had hij bij tempels en anders in bushokjes, telefooncellen en zelfs op begraafplaatsen geslapen. Eens in de week boekt hij een hotel om te kunnen wassen. Hij is met ons mee gereisd naar naar tempel 64 en vervolgens 20 km meegereden naar Niihama, het dorpje waar ons hotel staat voor vandaag. Daar hebben we afscheid genomen van John-John, hij ging wandelend verder.

In Niihama hadden wij het bezoeken aan een oude kopermijn (Minetopia Besshi recht onder de rode stip op de kaart) op het programma staan. Met een minibus met Japanse gids en nog een handje vol Japanse toeristen zijn we flink de bergen in getrokken om het Machu Pichu van het oosten te zien. (zo adverteren ze hier er mee) Sinds de 17^e eeuw graven ze in de bergen hier naar metalen en van 1920-1970 is er bovenin de bergen een complete stad ontstaan die in 1970 massaal is verlaten en overgroeid met bomen en struiken.

De overblijfselen van de oude stad en van de fabriek zien er bijzonder uit. Bovenop de berg waren er helaas geen telecom zenders actief, waardoor ook de vertaal app op de telefoon niet meer werkte. Hierdoor hebben we 1,5 uur van de 2 uur durende tour niet geheel meegekregen. Maar dank zij de enthousiaste en beeldende uitleg van onze gids hebben we het prima naar ons zit gehad.

Inmiddels zijn we net ingecheckt in ons hotel in Niihama, morgen staat er een grote hoeveelheid tempels op het programma onderweg naar de stad Maragume. De afstand valt mee, dus geen kilometers vreten maar tempels.

De moeilijkste tempel

Vanochtend aan het ontbijt leek het hotel in Matsuyama flink vol, we konden bijna geen plekje meer vinden om ons ontbijt op te eten. Na het ontbijt direct de auto uit de parkeerlift gehaald en onderweg naar tempel 52 de Big Mountain Tempel.

Het grappige is dat als je in de ochtend bij een tempel start, dat je dan de rest van de dag dezelfde mensen tegen blijft komen bij de opvolgende tempels. Dus we hadden een Japans stel, een clubje Japanners (vrienden?) van 4 en een Europees uitziende man, die later in een gesprekje uit Zwitserland bleek te komen en per taxi toerde.

Al rond de lunch kwamen we bij tempel 58 aan dat ons doel van vandaag was. Zo vroeg konden we ons hotel in Imabari nog niet in dus tempel 59 kwam er ook bij. Toen was het even overleggen, wat gaan we doen. Gaan we door naar tempel 60 of laten we die voor morgen? Tempel 60 is een van de lastigste tempels om te bereiken. We waren er al voor gewaarschuwd door medereizigers, in de informatie boeken en op de facebookgroep. Het is een 15 km lange route dwars door de bergen heen met zeer slecht wegdek (kuilen/stenen), diepe afgronden zonder vangrail en vele haarspeldbochten. Oja het is enkelbaans (max 2 meter breed) dus tegenliggers (ook kleine minibussen) maken ook gebruik van deze baan en de Japanners rijden alsof ze meedoen aan de formule 1 op die bergweggetjes. Gelukkig zijn er af en toe uitwijkhaventjes zodat je elkaar kan passeren. Er zit geen enkel recht stuk in de weg dus het is goed sturen, opletten in de bergspiegels voor tegenliggers en zorgen dat je niet in de afgrond terecht komt met een van de wielen. Het sturen is een mooie taak voor mijn pa, ik neem de navigatie en de bergspiegels voor mijn rekening. Sinds ik een aantal jaar geleden bovenop de Nieuwe Kerk in Delft er per ongeluk achter kwam dat ik best last had van hoogtevrees (klamme handen, flink knikkende knieën en vastgeplakt aan de muur), heb ik het ook niet zo meer op hoge afgronden. Gelukkig raakten we zonder kleerscheuren en een paar extra grijze haren bovenaan de berg, waarna er een wandeling van 20 min naar de tempel kwam.

Ergens had ik gedacht dat we een fantastisch uitzicht zouden tegenkomen maar de tempel lag geheel verscholen in het bos. Op de terugweg naar de auto kwamen we opeens een kleine slang tegen, die voor onze voeten het wandelpad overschoot. De dieren in Japan zijn op sommige momenten best bijzonder. Insecten zijn tot 4x zo groot als hun Nederlandse soortgenoot, waardoor je, zodra er een voorbij vliegt toch even twee keer kijkt wat het precies is. Ook komen we veel vlinders tegen, net als kleine hagedissen en salamanders. Onderweg worden we via de borden langs de weg ook gewaarschuwd voor wilde zwijnen, wasbeerhonden en apen. De berg weer af moesten we opeens remmen voor zo’n wasbeerhond (tussen een flinke poedel en een golden retriever in qua maat) en tegen de tijd dat we beneden aan de berg kwamen schoot er ook een aap over. Helaas was de aap zo snel dat we geen tijd hadden om onze camera te pakken.

En toen weer terug naar het hotel in Imabari. We zitten in een mooi nieuw hotel met voor japanse begrippen enorme kamers. Hier hebben we de overnachtingen van de komende dagen ietsjes omgegooid zodat we morgen ook naar een science museum en themepark op het gebied van mijnen kunnen bezoeken. Wat we gaan zien is voor ons ook nog een verrassing.

Matsuyama, Ehime, Japan

Wat doen we zoal op een tempelvrije dag? Lopen, veel lopen en terug in het hotel met de voeten omhoog tegen de muur.

Allereerst hebben we het postkantoor opgezocht om Gotochi kaarten van deze prefectuur (=provincie) te kopen. Een kleine uitleg is hier denk ik op zijn plaats. Algemeen gesproken zijn Japaners verzamelaars, niet van suikerzakjes, sigarenbandjes of speldjes. Maar van Anime poppetjes die voor komen in de computerspelletjes tot en met Gotochi-kaarten. Japan Post (denk aan onze Post.NL) drukt elk jaar voor elke prefectuur van Japan één nieuwe Gotochi kaart. Zo’n kaart heeft iets te maken met de prefectuur (er zijn 47 prefecturen in Japan). Dan kan historisch zijn, of iets heel actueels, of iets waar de prefectuur bekend om staat. Die kaarten zijn eigenlijk een visitekaartje van zo’n prefectuur. In Japan kun je ze als ansichtkaart gebruiken. Maar naar internationale bestemmingen wordt geadviseerd om ze in een enveloppe te verzenden vanwege de rare vormen. Bijzonder is wel dat je die kaarten alleen in de eigen prefectuur kunt kopen: dus kaarten van het gebied waar Tokyo ligt kun je niet op Shikoku kopen (en andersom). De kaarten zijn bedoeld voor de reislustige Japanners (en buitenlanders die er vanaf weten) om er een verzameling van aan te leggen en te kunnen bewijzen waar ze al in Japan zijn geweest.

Het is hetzelfde idee als bij de tempelstempels die we momenteel verzamelen (Een plaatje daarvan komt nog wel). Op Shikoku zijn 4 prefecturen. Van Tokoshima, Kochi, Ehime hebben we nu verschillende kaarten. Kagawa is de 4e perfectuur op Shikoku en daar gaan we aan het einde van de week naar toe.

Na het postkantoor zijn we doorgelopen naar Matsuyama Castle. Met een stoeltjeslift de berg op. Er was geen veiligheidsketting of stang: goed vasthouden was het advies. Gelukkig was er wel een vangnet voor geval je er uitvalt.

Binnen moesten de schoenen uit en kun je slippers pakken. Wij kiezen dan om op sokken verder te gaan, want die (te kleine) slippers zijn op de steile trappen levensgevaarlijk. Er zijn veel kamers waarin o.a. werd uitgelegd hoe de bewakers er uitzagen, welke uitrusting ze droegen. Je kunt manier van beveiliging van het kasteel met een VR-bril op bekijken, maar ook een (topzwaar) Samurai zwaard even vasthouden (maar niet mee rondzwaaien) of een geweer bij een van de schietgaten. De geschiedenis verteld helaas niet of en hoe vaak het kasteel is aangevallen.

Na het kasteel een ijsje eten en omdat het een zonnige dag was op naar het overdekte winkelgebied. Het was inmiddels lunchtijd daarom een restaurantje opgezocht. Nienke koos Karaage (gefrituurde kip). Dit gerecht had dit restaurant een award opgeleverd, en ik koos Omuraisu (omelet gevuld met rijst)

Je komt in Japan de meest leuke, gekke en/of aparte dingen tegen. Vaak zeggen we tegen elkaar “Only in Japan”. Zoals deze “speciale” handoeken:

en natuurlijk de fietsen parkeerplaatsen waar braaf BINNEN de lijntjes de fietsen worden neergezet.

De rugzakken voor de schoolkinderen (Vooral basisschoolkinderen zie je ermee lopen) blijken erg prijzig ca. €400-600. De middelbare scholieren dragen meestal een gewone rugzak.

De Starbucks was tenslotte goed voor een Frappucino Caramel waarna in het hotel de benen hun rust kregen. Morgen halen we de auto weer uit de lift.

Kuitenbijter

Gisterochtend om 6:30 (op zondag!) was de dorpsomroeper al vroeg actief. Ieder dorpje heeft een omroepinstallatie die gebruikt wordt om op diverse momenten van de dag een ander muziekje af te spelen en die wordt ook gebruikt om berichten door te geven aan alle dorpsbewoners. Geen idee wat er precies werd gezegd, maar toen wij om half 8 in de auto zaten, zagen we een groot deel van het dorp onkruid wieden langs de wegen in het dorpje. Wellicht was het de wekelijkse opruimronde en riep de dorpsomroeper vooral op om mee te doen. Ook in de andere dorpjes onderweg was het onkruid wieden, blijkbaar is dat hier een gezamenlijke bezigheid ipv door de gemeente.

Door de grote afstand gisteren hebben we alleen een paar tempels bekeken en zijn we vooral aan het rijden geweest. Via diverse bergwegen en mooie blauwe baaien (waar ze parels in kweken) kwamen we aan het einde van de dag bij ons hotel aan. Het hotel deed een tikje chinees aan en we konden vrijwel direct aansluiten bij het buffet. De kaartjes met welke gerechten er stonden, waren in het Japans. Gelukkig was een medebezoeker zo vriendelijk om aan te wijzen wat pork, chicken and fish was.

Vanmorgen werden we wakker met uitzicht op de lokale rijschool. Hier in Japan start je niet direct op de weg met je rijles maar je gaat eerst oefenen in een soort van verkeerstuin. De instructeur zit in een torentje naast de tuin en je kan dan zelf oefenen met bochten, hellingproef, parkeren, etc. pas als je in de verkeerstuin kan rijden ga je de weg op.

Voor vandaag stonden de tempels 44 – 47 op het programma. Dat betekent met de 88 tempel route dat we vandaag over de helft zijn. Sommige tempels zijn redelijk makkelijk te bereiken maar de tempel 45 was een echte kuitenbijter. We parkeerde op de speciale tempelparkeerplaats en daar werden we verrast dat we 700 meter omhoog moesten. We hebben al eerder een tempel gehad met 333 traptreden maar deze had wat meer afwisseling, we startte met een soort hellingbaan van +15% omhoog, dan behoorlijk wat treden van stenen, rotsen, keien, boomstronken van afwisselende grootte, dan weer hellingbaan met 15% omhoog en zo wisselde trap en hellingbaan zich af met een fors hellingpercentage. Na 20 minuten klimmen (met wat korte stops tussendoor om de hartslag even wat rust te geven) kwamen we redelijk in de buurt van de tempel. Daar kwam nog een trap en hellingbaan en na en half uurtje klimmen, met vele aanmoedigingen van de mensen die weer naar beneden kwamen, waren we bij de tempel. Deze was tussen grotten gelegen en ik wil niet weten hoe alle bouwmaterialen in de afgelopen eeuwen daar naar boven toe hebben gekregen. Waarschijnlijk hebben ze alles naar boven moeten sjouwen via dezelfde route als wij hebben gelopen. Onderweg naar beneden was ook een uitdaging. De traptreden zijn van verschillende groottes, dieptes en materialen dus iedere stap moet je bewust maken. Met stevige kuiten en knieën kwamen we weer terug bij de auto aan. <plaatje>

Uiteindelijk hebben we de tempels die morgen op het programma staan (48-51) vanmiddag ook gedaan. Dan hebben we morgen een “tempelvrije” dag en kunnen we de stad gaan verkennen. De lokale VVV is vlak bij het hotel en er stopt een tram voor de deur dus morgen kan de auto ook in de lift blijven staan.

Vanavond en morgen slapen we in het Toyoko-inn hotel in Matsuyama.